Kwitnienie rzepaku – decydujący moment do uzyskania najwyższych plonów

NIEZBĘDNIK PLANTATORA

Co powinien wiedzieć rolnik, by we właściwym momencie podjąć działania ochronne? Co, kiedy i w jaki sposób może zagrozić jego uprawie? I jeszcze – jak rozpozna fakt, że rzepak został zaatakowany? Na nic zda się wiedza, jeżeli plantator nie będzie nieustannie kontrolował swojej uprawy. Obserwację swojego pola powinien rozpocząć po siewie, a najpóźniej w trakcie wschodów. Powinna być ona kontynuowana w okresie jesiennej i wiosennej wegetacji, potem również gdy rzepak kwitnie, aby w miarę szybko moc podjąć działania ochronne. Należy pamiętać, że w okresie kwitnienia, a potem dojrzewania rzepaku, gdy ostatecznie buduje się plon, istnieje wiele potencjalnych zagrożeń dla uzyskania jego zadowalającej ilości i jakości.

Na plantacji rzepaku porażonej czernią krzyżowych widoczne są place roślin porażonych przez grzyby 

GROŹNA ZGNILIZNA TWARDZIKOWA

Chorobę tę wywołuje grzyb Sclerotinia sclerotiorum, którego rozwój jest ściśle związany z kwitnieniem rzepaku. Wówczas pojawiają się pierwsze jej objawy. Podstawowym warunkiem wystąpienia zgnilizny jest obecność źródła infekcji w glebie, czyli przetrwalników grzyba (sklerocjów) i podwyższona wilgotność. Choroba rozwija się wówczas bardzo szybko i opanowuje w krótkim czasie wiele roślin. Grzyb niszczy tkanki roślin i ogranicza w nich przewodzenie substancji mineralnych, produktów fotosyntezy i wody. W konsekwencji rozwijające się nasiona są pozbawione odpowiedniej ilości składników. Porażone rośliny zasychają, a nasiona przedwcześnie osypują się. Jeśli uda się zebrać plon z takich roślin, to nasiona są małe, niedojrzałe, o słabszych parametrach technologicznych. W następstwie plon jest niższy i gorszej jakości, a dotychczasowa troska i nakłady związane z prowadzeniem plantacji są niweczone. Dotyczy to szczególnie obszarów o podwyższonej wilgotności i gdzie rzepak często występuje w płodozmianie. Nasilenie choroby rośnie wraz z przedłużającą się wilgotnością gleby i powietrza, przy długim okresie kwitnienia, a także gdy odmiana charakteryzuje się mniejszą odpornością. Często nie tylko łodygi są porażone, ale również łuszczyny. Po zbiorze sklerocja mogą zostać zmieszane z nasionami, co powoduje ich zanieczyszczenie i stwarza nowe niebezpieczeństwo.

Sklerocja, sprawcy zgnilizny twardzikowej grzyba Sclerotinia sclerotiorum.

Biorąc pod uwagę powyższe zagrożenie, należy starannie rozważyć termin rozpoczęcia działań ochronnych:

• najlepszym terminem użycia fungicydu jest okres od początku kwitnienia, często w fazie opadania pierwszych płatków kwiatowych,
• jeśli udział roślin podatnych w płodozmianie (historia pola) i warunki pogodowe wskazują na podwyższony poziom ryzyka wystąpienia choroby, zabieg fungicydowy można wykonać już przed zaobserwowaniem pierwszych objawów,
• w innej sytuacji – stwierdzenie 1% porażonych roślin, to też wskazanie do zabiegu,
• test płatkowy to wsparcie procesu decyzyjnego: polega na zebraniu z potencjalnie zagrożonego pola płatków kwiatowych i wyłożeniu ich na specjalnie przygotowaną pożywkę. Jeżeli grzyb jest obecny na płatkach, obserwujemy po 3‑4 dniach przebarwienia pożywki.

Jak wykazały badania fungicyd Propulse® 250 SE w 2016 roku wykazał niemal 100% skuteczność w zwalczaniu tej groźnej choroby. Zastosowano wówczas podstawową dawkę tego środka (1 l/ha). Praktyka pokazuje też, że najlepsze efekty osiągnięto, kiedy zabieg opryskiwania wykonano 4‑5 dni po rozpoczęciu kwitnienia na pędzie głównym.

TOWARZYSZE ZGNILIZNY TWARDZIKOWEJ

Jeżeli panują dogodne warunki wilgotnościowe do rozwoju zgnilizny twardzikowej, oznacza to, że pojawią się też czerń krzyżowych i szara pleśń. Choroby te we wcześniejszych fazach rozwojowych rzepaku pojawiają się głownie na liściach i pędach. Z czasem obejmują całą roślinę, również łuszczyny. Charakterystyczne plamy związane z porażeniem, początkowo są pojedyncze, a potem całkowicie opanowują powierzchnię łuszczyn. Powoduje to przedwczesne osypywanie nasion. W warunkach deszczowej pogody, zwłaszcza na plantacjach długo oczekujących na zbiór, straty plonu z tego powodu mogą być wysokie. Nasiona będą często niedojrzałe, drobne, pomarszczone i zasiedlone przez grzyby. W konsekwencji jest to kolejna przyczyna strat ponoszonych przez producenta, ponieważ materiał taki nie spełnia wymaganych norm. Propulse i w tym zakresie wykazuje bardzo wysoką skuteczność, pomagając zachować wysoką jakość plonu.

Zgnilizna twardzikowa