Wybór odpowiedniej odmiany rzepaku ozimego oraz sposób zabezpieczenia materiału siewnego to jedne z pierwszych decyzji, jakie musi podjąć rolnik, decydując się na założenie plantacji. Na co warto zwrócić uwagę, by zwiększyć bezpieczeństwo produkcji rzepaku?
Wybór odpowiedniej odmiany rzepaku daje większe bezpieczeństwo i rentowność uprawy.
Do niedawna głównym kryterium doboru odpowiedniego mieszańca było plonowanie. Wysokość odmiany determinuje bowiem rentowność uprawy. To niewątpliwie najważniejsza przesłanka. Nie można jednak zapominać o innych istotnych cechach.
Coraz częstsze problemy z przeprowadzeniem terminowego siewu oraz nalotami szkodników zmuszają do wzięcia pod uwagę kryterium tempa jesiennego wigoru rzepaku. Pożądane stają się odmiany dynamicznie rozwijające się jesienią. Ich zalety:
| Rośliny dobrze przygotowane do zimy charakteryzują się rozetą złożoną z 10-12 liści oraz szyjką korzeniową o średnicy minimum 1 cm. Pędy wraz ze stożkami wzrostu nie powinny być nadmiernie wyniesione nad powierzchnię gleby. Tak przygotowane rośliny mogą bezpiecznie przetrwać okres zimowego spoczynku. |
W ostatnich latach nie odnotowuje się dużych strat na plantacjach rzepaku ozimego spowodowanych złym przezimowaniem roślin. Jednak w naszej strefie klimatycznej przebieg pogody jest nieprzewidywalny. Niska temperatura, silne wiatry w połączeniu z brakiem okrywy śnieżnej mogą przyczynić się do poważnych uszkodzeń zimujących roślin. Dlatego też warto wybierać do uprawy odmiany cechujące się dobrą zimotrwałością. To kryterium w połączeniu z silnym wigorem początkowym oraz małą elongacją szyjki korzeniowej przed nadejściem zimy zwiększa bezpieczeństwo zimowego spoczynku.
Pamiętajmy też o weryfikacji tempa wiosennego restartu. Najlepiej sprawdzają się mieszańce średnio wcześnie wznawiające wegetację. Są one mniejnarażone na ewentualne przymrozki i dobrze wykorzystują składniki pokarmowe podane w nawozach. Wzmożony rozwój roślin następuje po zadaniu pierwszej dawki azotu.
Ważna zasada:Azot czeka na wiosenną pobudkę roślin, |
Na kolejnym etapie rozwoju pożądaną cechą jest średniowczesny termin kwitnienia. Rośliny, które później kwitną, szczególnie w przypadku suchej wiosny, gorzej radzą sobie ze stresem suszy. Z kolei tym wcześnie kwitnącym czasem nie udaje się „uciec” przed przymrozkami. Gwałtowne spadki temperatury w okresie kwitnienia mogą poważnie uszkodzić kwiatostany.
Niezwykle istotna jest też inna genetyczna cecha – odporność na wylegnie. Na zadbanych, odpowiednio prowadzonych plantacjach, objętych systemową ochroną, dzięki wyborowi niewylegających mieszańców eliminuje się straty spowodowane „kładzeniem się” roślin.
Rzepak w fazie kwitnienia.
Zdrowotność to priorytet. Oczywiście, warto rozważyć zakup odmainy rzepaku odpornej na całe spektrum chorób. Jednak obligatoryjnie powinien być odporny na wirusa żółtaczki rzepy, którego przenoszą mszyce. Obok zgnilizny twardzikowej, suchej zgnilizny kapustnych, czerni krzyżowych czy werticiliozy to poważne zagrożenie, które eliminuje się właściwie tylko poprzez uprawę odpornych odmian. O randze tego problemu najlepiej świadczy fakt, iż wysiłki firm nasiennych od kilku lat skupiają się na hodowli odpornościowej w kierunku odmian zawierających tzw. TuYV, czyli gen odporności na wirusa żółtaczki rzepy. Pierwsza z takich odmian została zarejestrowana w 2017 roku. Aktualnie znaczna liczba nowych produktów, wpisanych do Krajowego Rejestru Odmian, charakteryzuje się tą cechą.
Od kilku lat cena nasion uzależniona jest od zawartości tłuszczu w nasionach, co wpływa na wartość surowca. Trzeba sprawdzać te parametry odmian łącznie, nie każdą bowiem wysoko plonującą odmianę cechuje także wysoka zawartość tłuszczu w nasionach.
Warto także uwzględnić odporność odmian na pękanie łuszczyn i osypywanie się nasion rzepaku. Cecha ta nabiera ogromnego znaczenia szczególnie w trakcie przedłużających się żniw, bowiem znacznie redukuje poziom strat. Jest to cecha charakterstyczna dla wszystkich odmian rzepaku DEKALB.
Po analizie wszystkich wymienionych wcześniej parametrów warto wrócić do podstawowego – wysokości plonowania. To ono zaważy na zakupie konkretnego mieszańca. Z uwagi na coraz częstsze anomalia i zmienne warunki pogodowe warto zweryfikować także stabilność plonowania. Ta cecha zwiększa bezpieczeństwo uprawy i polega na zdolności danej odmiany do utrzymywania wysokich plonów w różnych warunkach uprawowych.
