Walkę z wyczyńcem polnym i stokłosami zacznij już jesienią

Wśród chwastów jednoliściennych występujących w zbożach ozimych zdecydowanie dominuje miotła zbożowa. Jednak w ostatnich latach wzrosło znaczenie wyczyńca polnego i stokłos, zwłaszcza płonnej, żytniej i miękkiej. Do nasilenia ich występowania przyczyniły się zmianowania obfitujące w zboża, a ostatnio także susze, które obniżyły skuteczność działania herbicydów doglebowych.

 

 

Niezależnie od wysokości łanu zbożowego wyczyniec polny zawsze wyrasta 20-30 cm wyżej.

Wyczyniec i stokłosy – rosnące zagrożenie

Wyczyniec polny Nasilenie występowania wyczyńca sięgające 500-1000 źdźbeł/m wiąże się z obniżeniem plonowania sięgającym 30-50%. Toteż próg szkodliwości w zbożach ozimych jest dość niski i wynosi 15-30 roślin/m2

Miotła zbożowa występuje na każdym stanowisku ze zbożami ozimymi, niezależnie od jego jakości. Natomiast wyczyniec polny i stokłosy mają pod tym względem różne preferencje. Do skutecznej walki z nimi konieczna jest wiedza o ich biologii. Wyczyniec polny zasadniczo występuje w zbożach ozimych i rzepaku. Jednak może też się pojawiać w kukurydzy, buraku cukrowym, roślinach strączkowych, a czasem w zbożach jarych. Preferuje gleby wilgotne, zlewne, gliniaste oraz położone na podłożu wapiennym. Stanowi poważne zagrożenie dla plonowania zbóż ozimych, zwłaszcza przy wczesnym siewie. Nasiona wyczyńca są dużo mniejsze niż zbóż, dlatego łatwo ulegają rozproszeniu po polu podczas żniw. Zasadniczo kiełkują jesienią, ale też i wiosną z głębokości do 3 cm.

Stokłosy preferują przewiewne i suche gleby, gdzie nie prowadzi się zbyt intensywnych zabiegów uprawowych i ochrony przed zachwaszczeniem.

Siewki w fazie liścieni trudno odróżnić od miotły zbożowej. Dlatego obecność wyczyńca można potwierdzić z dużym opóźnieniem, zazwyczaj dopiero wiosną w fazie zaawansowanego strzelania w źdźbło. Okres kwitnienia jest rozciągnięty w czasie i trwa od maja do lipca. Pojedyncza roślina, składająca się z więcej niż jednego źdźbła, może wyprodukować od 50 do nawet 400 nasion. Większość z nich kiełkuje w roku osypania. Natomiast niektóre trafiają w głąb gleby, gdzie mogą zachować żywotność przeciętnie przez dwa–trzy lata, część głębiej przemieszczonych przeżywa do 10 lat. Im gleba wilgotniejsza i bardziej zwięzła, tym dłużej.

Stokłosa płonna Progu szkodliwości stokłosy płonnej dotychczas nie ustalono, ale w przeprowadzonych testach występowanie zaledwie 5 roślin/m2 powodowało spadek plonu o 10%.

Stokłosy występują częściej na słabszych glebach

Stokłosy łatwiej rozprzestrzeniają się na słabszych, przewiewnych i suchych glebach, gdzie nie prowadzi się zbyt intensywnych zabiegów uprawowych i ochrony przed zachwaszczeniem. Szkodliwość stokłos nabiera znaczenia zwłaszcza w zbożach ozimych, które trafiają na pola przywracane do produkcji albo obfitujące w uproszczenia agrotechniki. Pierwotnymi źródłami ich ekspansji są pobocza dróg lub sąsiedztwo zaniedbanych użytków zielonych. Rozprzestrzenianiu się stokłos sprzyjają wąskie zmianowania obejmujące głównie rośliny ozime, wczesne siewy, nierównomierne wschody i uprawa bezorkowa. O ich wysokiej konkurencyjności dla zbóż decyduje silne krzewienie. Zatem główna szkodliwość polega na zagłuszaniu zbóż na wczesnym etapie rozwoju. Pod tym względem najgroźniejsza jest stokłosa płonna.

Pojedyncza roślina może wytworzyć 200-800 nasion, które natychmiast są zdolne do kiełkowania. Ich żywotność jest krótka i kiełkują z niewielkiej głębokości zasadniczo jesienią. Siewki są bardzo podobne do innych traw, chociaż od miotły i wyczyńca odróżnia je owłosienie liścieni i liści.

Miotła zbożowa występuje na każdym stanowisku ze zbożami ozimymi, niezależnie od jego jakości.

Jedna metoda zwalczania chwastów trawiastych w zbożach ozimych nie wystarczy

W strategii zwalczania wyczyńca i stokłos w zbożach ozimych trzeba opierać się na łączeniu metod agrotechnicznych i chemicznych. Same uprawki pożniwne prowokują do kiełkowania blisko połowę osypanych nasion. Następnie podczas intensywnej uprawy gleby ponad 25% nasion trafia na głębokość, z której nie kiełkuje. Również pokaźna ich część ginie wówczas, gdy w następnym sezonie uprawiana jest roślina jara, a także wskutek uprawek przedsiewnych. Zdolnych do kiełkowania i wschodów po zasiewie zbóż ozimych pozostaje kilka procent nasion produkowanych przez wyczyńca i stokłosy. Jednak to wystarcza, żeby wyrosła z nich silna konkurencja, która z pewnością przezimuje. Przy dużym nasileniu tych chwastów trzeba brać pod uwagę dwuetapową strategię działania herbicydami, żeby uzyskać najwyższą skuteczność. W przeciwnym razie populacje tych groźnych agrofagów szybko się odbudują. Pierwszym krokiem w chemicznej ochronie zbóż ozimych przed wyczyńcem polnym i stokłosami jest zabieg jesienny przy użyciu herbicydów wykazujących fitotoksyczne działanie względem tych chwastów.

• Ich głównym ogniwem jest flufenacet, a dopełnienie stanowi metrybuzyna lub diflufenikan, albo obie te substancje jednocześnie, z których każda należy do innej grupy chemicznej

• Choć etykiety herbicydów nie zawsze wymieniają te chwasty na liście wrażliwych, to jednak środki te niszczą lub ograniczają znaczące części ich populacji. Dzięki temu ochrona w zasadniczym terminie (wiosennym) przy użyciu Incelo lub Pumy Uniwersal staje się łatwiejsza i skuteczniejsza

Chemiczne zwalczanie chwastów trawiastych w zbożach ozimych

* rozwiązanie na pola z trudnozwalczanymi chwastami trawiastymi

** środek zalecany w pszenicy ozimej, jarej i jęczmieniu jarym

Siła chwastobójczego działania takich herbicydów jak Bacara Trio, Komplet i Expert Met tkwi w ich składzie chemicznym.

• Wszystkie zawierają dużą dawkę flufenacetu. Substancja ta wykazuje wysoką skuteczność względem chwastów trawiastych. Zasadniczo pobierana jest przez korzenie i hipokotyl chwastów. Jednak pełnię swoich możliwości ujawnia przy odpowiednim uwilgotnieniu gleby. Dlatego w razie znacznego przesuszenia gleby z zabiegiem warto poczekać na deszcz lub obfitą poranną rosę. Warunkiem dobrego działania jest też wyrównana powierzchnia pola – bez grud

• Diflufenikan, obecny w Bacarze Trio i Komplecie, jest substancją o działaniu kontaktowym, która tworzy na powierzchni gleby cienką warstwę (tzw. film) i powstrzymuje wschody chwastów nawet przez dwa miesiące

• Natomiast metrybuzyna, występująca w Bacarze Trio oraz Expercie Met, działa podobnie jak flufenacet, chociaż w większym stopniu jest pobierana poprzez system korzeniowy chwastów niż przez liście. Wszystkie wymienione herbicydy zasadniczo wykazują działanie odglebowe. Niszczą wschodzące i młode chwasty z bardzo wysoką skutecznością, którą utrzymują przez dłuższy czas. Poza tym wszystkie niszczą miotłę zbożową włącznie z jej biotypami odpornymi na substancje czynne z grupy sulfonylomoczników (ALS). Obok chwastów trawiastych do gatunków zwalczanych np. przez Bacarę Trio lub Komplet zalicza się wiele dwuliściennych, są to przytulia czepna, chaber bławatek, mak polny, fiołek, bodziszek, jasnoty, przetaczniki, rumianowate, tasznik, tobołki i samosiewy rzepaku

Wyczyniec polny stanowi poważne zagrożenie dla plonowania zbóż ozimych, zwłaszcza przy wczesnym siewie.

Zmieniający się klimat zdecydowanie sprzyja rozwojowi chwastów w zbożach, które rozrastają się już jesienią, a niekiedy ich wegetacja nie ustaje nawet zimą. Prowadzi to do znacznego zachwaszczenia upraw wiosną i trudniejszej walki z zaawansowanymi w rozwoju chwastami, dlatego najwłaściwszym rozwiązaniem jest zastosowanie herbicydu jesiennego o szerokim spektrum działania.