Jagodowe uprawy wolne od szarej pleśni

WYBIERAJĄC ŚRODEK OCHRONY ROŚLIN, NALEŻY KIEROWAĆ SIĘ JEGO WSZECHSTRONNOŚCIĄ, TAK BY W DANYM MOMENCIE ZWALCZAŁ NAJWAŻNIEJSZE CHOROBY NA PLANTACJI. ISTOTNE JEST RÓWNIEŻ, CZY STOSOWANY ŚRODEK DZIAŁA ZAPOBIEGAWCZO, INTERWENCYJNIE CZY WYNISZCZAJĄCO.

SZARA PLEŚŃ – CHOROBA UPRAW JAGODOWYCH

Wszystkie najważniejsze gatunki upraw jagodowych, zarówno maliny, porzeczki, truskawki, a także borówka wysoka mogą zostać porażone przez szarą pleśń. Choć kwitnienie i dojrzewanie poszczególnych gatunków i odmian przypada na inny termin, to sprawca pozostaje niezmienny – grzyb Botrytis cinerea. Szara pleśń występuje na plantacjach zagęszczonych, szczególnie w latach wilgotnych z dużymi opadami deszczu. Choroba atakuje pędy, liście, pąki kwiatowe, kwiaty i owoce. Plantacje truskawek, które na okres zimowy przykrywane są agrowłókninami, na przedwiośniu są silnie porażane przez pleśń. Dlaczego? Panują tam doskonałe warunki do rozwoju szarej pleśni szczególnie na ogonkach liściowych oraz liściach. W przypadku plantacji malin, w warunkach dużej wilgotności, grzyb już od wczesnej wiosny atakuje młode pędy, na których powstają rozległe, jasnobrązowe plamy. Zakażone pędy słabo rosną, a w przypadku dużego nasilenia choroby zamierają. Problem szarej pleśni owoców zaczyna się w okresie kwitnienia. Ten moment jest jednocześnie podstawowym terminem ochrony przyszłego plonu przed chorobą. Porażone pąki i kwiaty brunatnieją i zasychają. W uprawie malin i truskawek w czasie kwitnienia wykonuje się zazwyczaj do 3 zabiegów środkami ochrony roślin. Nie jest to jednak zasada, bo wszystko zależy od warunków pogodowych oraz od długości kwitnienia danej uprawy.

Szara pleśń na owocach truskawki

NAJWAŻNIEJSZA JEST ZAPLANOWANA STRATEGIA OCHRONY

Strategia ochrony plantacji oraz odpowiednio ułożony program ochrony to podstawa działań. Najlepiej stosować preparaty należące do różnych grup chemicznych, tak by zachowywać rotację substancji aktywnych/grup chemicznych. Do ochrony należy stosować środki o działaniu powierzchniowym oraz układowym, dostosowując produkty do panujących warunków pogodowych. W sezonie 2017 nowością w uprawie malin była możliwość stosowania dwóch produktów – Luna® Experience 400 SC (dawka 0,6 l/ha), jak i Luna® Sensation 500 SC (dawka 0,6‑0,8 l/ha). Oba środki uzyskały rejestrację do ochrony przed zamieraniem pędów malin oraz szarą pleśnią. Zawierają one w składzie fluopyram – substancję aktywną z grupy SDHI trzeciej generacji. Produkt Luna Experience można stosować do fazy kwitnienia, wyłącznie raz w sezonie. Z kolei dla produktu Luna Sensation najkorzystniejszy termin stosowania do ochrony przed szarą pleśnią to okres kwitnienia i czas rozwoju owoców, pamiętając przy tym o maksymalnej ilości zabiegów, dwukrotnym (maksymalnie) stosowaniu w sezonie. Dodatkowo, Luna Sensation do ochrony przed szarą pleśnią została zarejestrowana w uprawie borówki wysokiej oraz truskawki.

W czasie kwitnienia malin i truskawek, a co bardzo ważne, pomiędzy zbiorami owoców, można zastosować fungicyd Teldor® 500 SC, który jest środkiem powierzchniowym, wykazującym działanie zapobiegawcze. Najważniejsze jego zalety to zwalczanie wczesnych stadiów rozwoju patogenu, odporność na zmywanie, brak negatywnego wpływu na smak owoców i ich przetworów oraz fakt, że nie brudzi owoców. Jego wielkim atutem jest jednodniowy okres karencji. W czasie wegetacji i pomiędzy zbiorami warto stosować środki biologiczne. Ich zaletą jest brak okresu karencji. Jednym z przykładów tego typu produktów jest Serenade® ASO, który jest środkiem grzybobójczym oraz bakteriobójczym, wykazującym działanie powierzchniowe. Głównym jego składnikiem jest bakteria Bacillus subtilis QST 713, która konkuruje z patogenami o przestrzeń życiową, składniki odżywcze oraz indukuje odporność rośliny. B. subtilis, w wyniku kontaktu z patogenem na powierzchni roślin, wytwarza substancje, które zakłócają funkcjonowanie błon komórkowych patogenów. Teldor stosowany na przemian z produktem biologicznym Serenade ASO to dobre rozwiązanie i strategia w ochronie upraw malin i truskawek w okresie bezpośrednio przedzbiorczym oraz między zbiorami.

PRZECIWDZIAŁANIE ODPORNOŚCI

Grzyb B. cinerea, sprawca szarej pleśni, należy do patogenów, które klasyfikuje się do grupy o wysokim ryzyku wytworzenia odporności na poszczególne substancje aktywne. Środki ochrony roślin o działaniu układowym zaleca się stosować naprzemiennie z produktami o działaniu powierzchniowym, które są mniej podatne na prowokowanie odporności. Temat narastania odporności sprawcy szarej pleśni na fungicydy nie jest w Polsce nowym zjawiskiem. Już w latach 70 ubiegłego wieku polscy naukowcy stwierdzili występowanie form odpornych grzyba B. cinerea na niektóre substancje z grupy fungicydów benzimidazolowych. Dziś problem odporności dotyczy również środków należących do strobiluryn, anilopirymidyn, fenylopiroli, hydroksyanilidów oraz SDHI pierwszej generacji.

Szara pleśń na owocach porzeczki

ABC OCHRONY

Tylko systematyczna lustracja plantacji pozwala ocenić, czy w danym momencie występuje zagrożenie ze strony konkretnego patogenu i czy wykorzystanie środków ochrony roślin jest aktualnie niezbędnym rozwiązaniem. Każdy niepotrzebnie wykonany zabieg to przede wszystkim strata finansowa dla plantatora, a w przypadku zastosowania preparatów nieselektywnych, duża szkoda dla środowiska. Warto zaufać pomocnym systemom wspomagania decyzji dostępnych dla plantatorów (np. Vademecum), wykorzystując przy tym własne doświadczenie w prowadzeniu plantacji.