Żelazna pozycja ziemniaka, czyli Dzień Ziemniaka w Żelaznej

Spotkanie w Żelaznej cieszyło się dużym zainteresowaniem ze strony producentów.

Metamorfozy na rynku ziemniaka

W Polsce produkcja ziemniaków ma nieustannie duże znaczenie gospodarcze. Już w latach 70. i 80. ubiegłego stulecia zbiory oceniano na 50 mln t rocznie. Co ważne – polscy rolnicy nadal pozostają jednym z największych producentów ziemniaków w Europie. Jednak w ostatnich latach obserwuje się znaczne zmiany na rynku ziemniaków. Przeobrażenia zachodzą na każdym etapie, od produkcji do konsumpcji. W produkcji postępuje specjalizacja, bowiem rolnicy unowocześniają technologie produkcji i przechowalnictwa. Zauważono w ostatnich dziesięcioleciach także tendencję malejącą w zakresie konsumpcji ziemniaków nieprzetworzonych i wzrostową w odniesieniu do przetworów ziemniaczanych. Tegoroczny Dzień Ziemniaka w Żelaznej był dobrą okazją do zdobycia najnowszej wiedzy z zakresu produkcji ziemniaka. Na licznie przybyłych z całej Polski producentów czekało wiele interesujących wydarzeń. Realizację programu rozpoczęto od panelu wykładów.

Uczestników spotkania przywitał Edward Pawlik (z lewej), Dyrektor RZD SGGW w Żelaznej, wraz z reprezentującym organizatora – Radosławem Suchorzewskim, Grower Manager Owoce & Warzywa & Ziemniaki w firmie Bayer.

Wiedzy nigdy dość

W inaugurującym wystąpieniu Roel Wanningen z firmy Bayer z Holandii przedstawił tendencje panujące obecnie na europejskim rynku ziemniaczanym. Prelegent informował, że na terenie Unii Europejskiej znajduje się 1,9 mln farm produkujących ziemniaki. Ponad 21% wszystkich unijnych upraw ziemniaków zlokalizowanych jest w: Niemczech, Francji, Holandii, Wielkiej Brytanii oraz w Polsce. Warto jednak zwrócić uwagę, że średnia wielkość gospodarstw, w krajach wiodących w produkcji ziemniaka, istotnie się rożni. Według światowych danych największe uprawy zlokalizowane są w Holandii i Wielkiej Brytanii – mają średnio 16–20 ha. Z kolei przeciętna wielkość powierzchni uprawy ziemniaka w Polsce wynosi ok. 0,7 ha (statystyka ta uwzględnia również małych producentów). Roel Wanningen zwrócił uwagę na ograniczone możliwości wzrostu konsumpcji ziemniaków w Europie. Za to, jak podkreślał wykładowca, rośnie ich spożycie w Azji. Holenderski doradca zaznaczył również, że w Europie obserwuje się przechodzenie z uprawy ziemniaków jadalnych na świeży rynek, w kierunku produkcji dla przetwórstwa, która cechuje się większą stabilnością w zakresie ceny.

Dobry plan ochrony

W drugiej części swojego wystąpienia holenderski prelegent prezentował wyniki ze stacji badawczych, w których monitoruje się występowanie nie tylko samych patogenów, ale także ich poszczególne rasy. Roel Wanningen podkreślał, że miniony rok był ekstremalnie trudny pod względem ochrony ziemniaków przed zarazą ziemniaka i alternariozą. Prezentował wyniki badań, które pokazały odporność niektórych form patogenów na poszczególne substancje czynne, np. na matelaksyl. Informacje te pozwalają firmie Bayer precyzyjnie opracować strategie ochrony roślin i przygotować skuteczne programy ochrony ziemniaka. Roel Wanningen na przykładzie fungicydów Infinito oraz Pyton Consento z oferty firmy Bayer, wyjaśnił, że ochronne działanie skupia się nie tylko na części nadziemnej roślin, ale również bulw. Podkreślił odporność tych środków na zmywanie przez deszcz oraz ich działanie zapobiegawcze i interwencyjne. Podczas spotkania wykładowca mówił też o powstawaniu ras odpornych patogenów nie tylko zarazy ziemniaka, ale również alternariozy. W zwalczaniu tej ostatniej choroby w Holandii zaobserwowano malejącą skuteczność środków z grupy strobiluryn. W ochronie przed innymi patogenami, głownie tymi porażającymi bulwy, prelegent zachęcał do zaprawiania materiału nasadzeniowego. Warto pamiętać, że w ofercie koncernu, poza zaprawą Prestige® Forte 370 FS, od sezonu 2017 znajduje się nowy środek o nazwie Monceren® Pro 258 FS. Preparat ten jest mieszaniną dwóch substancji czynnych: pencykuronu – substancji znanej z zapraw Monceren® 250 FS i Prestige Forte oraz nowej substancji czynnej – protiokonazolu. Nowa zaprawa grzybobójcza to środek o działaniu kontaktowym i układowym, przeznaczony do zaprawiania bulw sadzeniaka przed rizoktoniozą i parchem srebrzystym. Kolejnym z problemów dotyczących uprawy ziemniaka, jaki został poruszony podczas wykładu holenderskiego doradcy, są nicienie. Prelegent przedstawił uczestnikom wdrażany przez firmę Bayer preparat działający na te szkodniki, do stosowania przed sadzeniem bulw – doglebowo, jednak uprzedził, iż obecnie trwają jeszcze testy jego skuteczności i opracowywana jest strategia stosowania.

RZD Żelazna to gospodarstwo, gdzie ziemniak jest główną uprawą, zajmującą w 2017 r. aż 460 ha. Produkcję prowadzi się tu na najwyższym poziomie technologicznym. Ochrona stanowi ważny element w technologii produkcji. Dużą uwagę przywiązuje się do przeciwdziałania chorobom przez zaprawianie sadzeniaków, a następnie zabiegi nalistne.

Ku przestrodze

Krzysztof Sułkowski mówił o najczęściej popełnianych błędach w agrotechnice i ochronie ziemniaka. Informował, że często producenci upatrują przyczynę niskich plonów np. w jakości materiału sadzeniakowego, a przyczyną może być niewłaściwie uprawiona gleba. Ekspert wyjaśniał, że na glebach ciężkich częstym problemem jest deficyt powietrza, a na lekkich – niedobory wody. Prelegent zwrócił uwagę, że są dwa grzyby wywołujące alternariozę ziemniaka: Alternaria solani oraz Alternaria alternata. Pierwszy z wymienionych grzybów atakuje najmłodsze liście ziemniaka, a optymalny zakres temperatury dla jego rozwoju to 24-26oC, a drugi – poraża najstarsze, dolne liście i ten rozwija się lepiej w nieco wyższej temperaturze – 26‑28oC. Większym wyzwaniem w Polsce staje się zwalczanie zarazy ziemniaka, ponieważ zakres temperatur, w których rozwija się zabójczy grzyb jest szeroki – od 3oC do 29oC. Krzysztof Sułkowski w interesujący i przystępny sposób przedstawił historię rozwoju zarazy ziemniaka, sięgającą połowy XIX wieku. Zwracał uwagę na fakt, że ciągłe mutacje doprowadziły do powstania ras, których cykl życiowy zajmuje tylko 3 dni. Dysponując taką wiedzą, plantator powinien przygotować rośliny na atak patogenów, np. zabezpieczając ich powierzchnię preparatami kontaktowymi. Ze względu na ryzyko mutacji w ciągu sezonu wegetacyjnego należy stosować środki z rożnych grup chemicznych – podsumował swój wykład Krzysztof Sułkowski.