Osy

Osa pospolita (robotnica)

Długość do 30 mm; oczy o nerkowatym kształcie; dwie pary błoniastych skrzydeł, tylne mniejsze niż przednie i połączone z nimi rzędem haczyków; skrzydła w spoczynku ułożone wzdłuż ciała; aparat gębowy przystosowany do żucia i lizania; wierzch pierwszego segmentu tułowia wydłużony w mały płat przykrywający nasadę przednich skrzydeł; odwłok u nasady zwężony w stylik; przeobrażenie zupełne ze stadiami jaj, larwy, poczwarki i dorosłego osobnika; zwykle występuje zaawansowany system społeczny (podrodzina Vespinae).

Osy uważane są za szkodniki powodujące dokuczliwość i zagrożenie zdrowotne. Chociaż uważane są za padlinożerców, żywią się owocami, np. jabłkami, gruszkami i śliwkami, powiększając szkody wyrządzone przez inne szkodniki i choroby. Ponieważ do budowy gniazd potrzebują materiału drzewnego, mogą uszkadzać drewniane elementy konstrukcji budynków, ogrodzeń, a nawet mebli ogrodowych.

Osy są szczególnie uciążliwe pod koniec lata, gdy robotnice nie muszą już zbierać pokarmów bogatych w białko dla larw i mogą oddać się swojej pasji dla słodyczy, np. w postaci dżemów lub syropów. Są dokuczliwe, gdy wlatują do kuchni, piekarni i innych miejsc, gdzie znajdują się słodkie i aromatyczne produkty. Mogą zanieczyszczać żywność i przeszkadzać pracownikom, a nawet być powodem użądleń. Przy dużej ilości os i poczuciu zagrożenia z ich strony może dojść do zatrzymania produkcji w tego typu zakładach.

Jad os ma własności hemolityczne, krwotoczne i neurotoksyczne. Obecna jest w nim również histamina powodująca zaczerwienie i opuchliznę. Użądlenia os w okolicach gardła mogą prowadzić do zablokowania drożności dróg oddechowych. Niekiedy mogą one wykazywać bezpośrednią toksyczność, skutkującą omdleniami, utrudnionym oddychaniem, wymiotami, biegunką i ewentualną pokrzywką. Objawy te są prawdopodobne obserwowane dopiero po wielokrotnym użądleniu. Głównym zagrożeniem jest ryzyko wstrząsu anafilaktycznego pod wpływem wielokrotnego, a niekiedy nawet pojedynczego użądlenia, który może prowadzić do śmierci.

Symptomy mogą pojawić się szybko i obejmować niewydolność oddechową, omdlenia, swędzącą pokrzywkę, puchnięcie twarzy oraz wymioty połączone z bólem, kurczami brzucha lub biegunką. W razie podejrzenia wstrząsu analifilaktycznego należy natychmiast poszukać pomocy medycznej.