Skuteczna ochrona cebuli– obfity sezon bez nerwów

Młoda cebula

Stary problem, nowe podejście

W dotychczasowej produkcji i ochronie cebuli koncentrowano się głównie na dwóch elementach: zwalczaniu chwastów oraz ochronie przeciwko mączniakowi rzekomemu. Jednak ostatnie 3‑4 lata trochę ten system zaburzyły (pomijając walkę z chwastami). Znaczne i nagłe zmiany pogodowe, szczególnie pamiętny 2015 r. z temperaturami powyżej 35°C, trwającymi kilka miesięcy, pokazały zupełnie nowe problemy i choroby, z którymi do tej pory producenci nie mieli do czynienia. Stosowane wówczas preparaty przeciwko „nowej” chorobie nie dawały oczekiwanych efektów. Wspomnianym „nowym” jest obecnie już wszystkim znany sprawca: grzyb Stemphylium vesicarium. Stemphylium sprzyja wysoka wilgotność oraz suche i gorące powietrze. Optymalna temperatura, w której najlepiej się rozwija, waha się od 20 do 25°C, przy względnej wilgotności powietrza 80‑90%. Rozwojowi choroby sprzyja zmienna pogoda, tzn. na przemian występują okresy wysokich temperatur przerywane opadami lub nawadnianiem. W takich warunkach objawy chorobowe są najszybciej widoczne na szczypiorze. Charakterystycznym objawem są ciemnobrązowe, czarne plamy, które rozciągają się wrzecionowato, tworząc tzw. pawie oczko. Infekcje zazwyczaj zaczynają się od dolnego, najstarszego liścia. Często w miejscach porażeń pojawia się również Alternaria. Zarówno Stemphylium, jak i Alternaria mają zbliżone wymagania, co do warunków, tak więc często występują razem.

MĄCZNIAK RZEKOMY, ALTERNARIA I STEMPHYLIUM – TA TRÓJKA, NIESTETY, NA DOBRE ZADOMOWIŁA SIĘ NA PLANTACJACH CEBULI. KAŻDA Z TYCH CHORÓB PREFERUJE INNE WARUNKI POGODOWE I CZAS INFEKCJI. DLATEGO TYLKO POZNANIE ICH SPECYFIKI I DOBRANIE ODPOWIEDNICH PREPARATÓW GWARANTUJE SUKCES W OCHRONIE.

Susza i stres

Powyższe objawy często kojarzone są z porażeniem Stemphylium. Choć nie jest to do końca prawda. Często są to tzw. objawy fizjologiczne związane z suszą i ograniczeniem pobierania składników – głównie potasu i wapnia, a także typowe uszkodzenia spowodowane długo trwającymi suszami i upałami. Objawy takie zazwyczaj obejmują powierzchnię całego liścia. Niewątpliwie tym, co przyczynia się do infekcji przez Stemphylium są sytuacje stresowe dla rośliny np. nagłe skoki temperatury, wilgotności, uszkodzenia wiatrowe, grad, szkodniki i późne (tzn. w fazie 5‑6 liścia) stosowanie herbicydów kontaktowych, opartych m.in.: o oksyfluorofen, chlopyralid, pirydat. To wszystko może powodować uszkodzenia tkanek, przez które dochodzi do infekcji.

TYPOWYM OBJAWEM STEMPHYLIUM JEST „WILGOTNE” ZASYCHANIE LIŚCIA OD WEWNĘTRZNEJ STRONY, POSTĘPUJĄCE OD GÓRY KU DOŁOWI, PRZECHODZĄC Z ZIELONEGO KOLORU DO SŁOMKOWEGO LUB NAWET BIAŁEGO. W KONSEKWENCJI DOCHODZI DO ZAMARCIA CAŁEGO LIŚCIA.

Na górze – objawy fizjologiczne, zasychanie całego liścia. Na dole – Stemphylium – „mokre” zasychanie liścia od wewnętrznej strony.

Jak radzić sobie ze Stemphylium? 

Podstawową rzeczą jest zapewnienie roślinom optymalnych warunków do rozwoju. Cebula z racji płytkiego systemu korzeniowego jest bardzo wrażliwa na dłuższe okresy upału i suszy. Dlatego też duże znaczenie ma zapewnienie odpowiedniej ilości wody oraz odżywienia roślin. Jednak nie zawsze warunki bywają idealne. Pokazał to sezon 2017, kiedy to dochodziło do pierwszych infekcji Stemphylium już w fazie 3‑4 liści. Należało wtedy wesprzeć się innymi narzędziami. Jednym z nowych narzędzi jest preparat, który w kwietniu 2017 r. uzyskał rozszerzenie rejestracji do stosowania w ochronie wielu gatunków warzyw m.in. w cebuli – Luna® Experience 400 SC. To dwuskładnikowy fungicyd, zawierający w swoim składzie substancje z grupy anilidów i triazoli. Dzięki ich połączeniu, w uprawie cebuli ograniczamy, oprócz Stemphylium, również choroby powodowane przez grzyby z rodzaju Botrytis (zgnilizna szyjki, biała plamistość liści), a także alternariozę. Preparat ten stosujemy w dawce 0,5 l/ha, maksymalnie do 2 x w sezonie. Pamiętajmy jednak, że Luna Experience to preparat doskonały do walki ze Stemphylium, ogranicza także choroby powodujące tzw. plamistości liścia. Nie jest to preparat przeciwko mączniakowi rzekomemu. Doskonałym rozwiązaniem do ochrony przed mączniakiem rzekomym jest Fandango® 200 EC. Jego dodatkowym atutem jest to, że ogranicza on również występowanie Stemphylium (zapis etykietowy). W Niemczech i Holandii przeciwko tej chorobie polecana jest mieszanina Fandango z mankozebem. Mając do dyspozycji te dwa fungicydy, można w dużo łatwiejszy sposób zapanować nad coraz bardziej powszechnym problemem na plantacjach cebuli, jakim jest Stemphylium.