Informacje
Kategoria
Data
Tagi
Wyczyniec polny i stokłosy to nowe wyzwanie w odchwaszczaniu zbóż
Do niedawna za najbardziej uciążliwy chwast w zbożach ozimych uchodziła miotła zbożowa, a w zbożach jarych owies głuchy. Jednak już pod koniec ubiegłego wieku wielu plantatorów, obserwując wzrost kwiatostanów, zamiast rozpierzchłej wiechy miotły zauważyło walcowate kłosy wyczyńca polnego.
W Polsce występuje od lat, do tej pory głównie pojawiał się na nieużytkach i miedzach. Pola zachwaszczone wyczyńcem polnym to często wynik przybywającego z zachodniej części Europy materiału siewnego, do którego przeniknęły nasiona chwastów. Inny powód to adaptowanie wielu terenów pod uprawę oraz scalanie mniejszych areałów. Chwasty występujące na okolicznych ugorach, przydrożach bądź miedzach pozostają w glebie i powodują zachwaszczenie.
WYCZYNIEC POLNY NAJLEPIEJ CZUJE SIĘ NA GLEBACH ZWIĘZŁYCH I WILGOTNYCH. PEŁNIĘ ROZWOJU UZYSKUJE NA STANOWISKACH DOŚĆ ŻYZNYCH, O DOSTATECZNEJ ILOŚCI WODY GRUNTOWEJ I OPADOWEJ. JEST ROŚLINĄ WSKAŹNIKOWĄ GLEB NIEZDRENOWANYCH, CZEGO POTWIERDZENIEM JEST JEGO MASOWE WYSTĘPOWANIE NA ŻUŁAWACH.
Wyczyniec polny
Wyczyniec polny - chwast powszechny
Wyczyniec polny rośnie na terenie całego kraju, a największe jego ogniska znajdują się na niżu i terenie zachodniej oraz północnej Polski. To roślina żywozielona o pędach wzniesionych lub załamanych, rzadziej płożących się. Pędy generatywne najczęściej osiągają wysokość od 20 do 80 cm. Obecne formy występujące w zbożach, intensywnie z nimi konkurują i osiągają większą wysokość. Pędy generatywne zakończone są kłosem o długości od 5 do 10 cm, zwężającym się z obu końców. Wyczyniec polny kwitnie od maja do września, najintensywniej wczesną wiosną. Płaskie i wąskie liście (od 0,2 do 0,8 cm) osiągają długość od 3 do 16, a nawet do 20 cm długości. Ich wierzchnia część jest szorstka, spodnia lekko błyszcząca, widoczne jest wyraźne żeberkowanie, czasami czerwono nabiegłe.
Warto wiedzieć
W ramach nielicznych doświadczeń (IUNG Wrocław) wykazano, ze 25 roślin/m2 obniża masę ziarna pszenicy ozimej plonującej na poziomie 6,5‑7,5 t/ha o około 6% tj. 390‑450 kg/ha. Inne dane (IOR Poznan) wskazują, że około 100 kłosów/m2 (to około 25‑35 roślin) mogą spowodować stratę 400‑500 kg ziarna/ha. Wyniki powyższych doświadczeń w znacznej mierze pokrywają się ze sobą.
Uwaga, zagrożenie: obniżona masa ziarna
Pojedynczy wyczyniec polny wydaje od 40 do 400 ziarniaków, które nie tracąc zdolności kiełkowania, mogą zalegać w glebie do 10 lat. Wschodzą nawet z głębokości 10 cm. Główna masa żółtawych korzeni tego chwastu znajduje się na głębokości od 20 do 30 cm. Wyczyniec polny wywiera silny wpływ konkurencyjny na roślinę uprawną. Rolnicza prasa zachodnia podaje, ze próg szkodliwości w pszenicy ozimej wynosi od 8 do 30 roślin/m2. Niestety w Polsce brakuje wnikliwych badan na ten temat. Trudność w zwalczaniu wyczyńca (podobnie jak miotły) potęgują rozciągnięte w czasie wschody tego chwastu. Jego botaniczną cechą są wschody jesienne oraz wiosenne. Niestety, aktualnie dostosowane herbicydy do zwalczania wyczyńca nie zapobiegają jego wiosennym wschodom. W tym przypadku wymagany jest zabieg nalistnego zwalczania. Znacznie podnosi to koszty ochrony i wymaga wyższych (droższych) dawek środków chwastobójczych, na wzór ochrony stosowanej w krajach Europy Zachodniej.
Pszenica ozima
Warto wiedzieć
Botanicy zaliczają wyczyńca polnego do 13 najszybciej rozprzestrzeniających się chwastów. Ponadto posiada on wiele biotypów i ma tendencje do krzyżowania się. Znane są także mieszańce z wyczyńcem łąkowym.
Stokłosy - niebezpieczny towarzysz
Zwiększenie się puli chwastów jednoliściennych o wyczyniec polny, to nie koniec zmartwień rolników. Do niechlubnego „towarzystwa” dołączają także stokłosy. To ponad 20 gatunków, spośród których na szczęście tylko część upodobała sobie towarzystwo zbóż. Należą do nich stokłosa polna i stokłosa żytnia. Wiele z nich obserwuje się na obrzeżach pól i na łąkach. W wyniku zabiegów i np. prac kombajnami z szerokimi zespołami żniwnymi są one przenoszone na pola uprawne. Tam ukorzeniają się, a ponadto dzięki wytwarzaniu znacznej liczby nasion (w zależności od gatunku 200‑1600 sztuk) szybko się rozprzestrzeniają. W efekcie na polach można spotkać także stokłosę bezostną, miękką, płonną i rzadziej dachową. Stokłosy kiełkują z warstwy gleby od 0‑7 cm, czyli są bardzo uciążliwe na polach o uproszczonej uprawie.
Kwitnąca stokłosa
KONKURENCYJNOŚĆ STOKŁOS POLEGA PRZEDE WSZYSTKIM NA ICH STOSUNKOWO NISKICH WYMAGANIACH. DOBRZE PRZYSTOSOWUJĄ SIĘ DO SUCHYCH GLEB, ZNOSZĄ NISKIE TEMPERATURY I PO JESIENNYM KIEŁKOWANIU – ZIMUJĄ.
Niektórzy botanicy zaliczają je do gatunków dwuletnich. Gdyż dobrze się czują w trudnych warunkach, lecz, jak można się domyślić, ich współzawodniczenie wzrasta na dobrych stanowiskach, przystosowanych do uprawy zbóż. Ich obecność sprzyja także przedwczesnemu i silnemu wyleganiu zbóż. Analizując coraz większą konkurencję chwastów jednoliściennych w zbożach, należy podjąć decyzję o ich skutecznym i łącznym zwalczaniu. Najlepszym rozwiązaniem jest wykonanie jednego zabiegu, niszczącego zarówno miotłę zbożową, jak i wyczyniec oraz stokłosy. Jest to możliwe np. dzięki nowemu herbicydowi Atlantis® Star.
Pszenżyto
